به گزارش میراث‌آریا، محمدابراهیم زارعی رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری ۲۵ فروردین‌ماه ۱۴۰۴، در سفربه استان خوزستان، از محوطه باستانی جُلیعه اُمِّ‌الدِّبِس بازدید کرد.

این محوطه، یکی از شاخص‌ترین استقرارهای تاریخی در دشت اُمِّ‌الدِّبِس به شمار می‌رود و شواهد ارزنده‌ای از معماری شهری و سازوکارهای استقراری در سده‌های نخستین دوران اسلامی را در خود جای داده است.

زارعی در این بازدید، با اشاره به ویژگی‌های معماری منحصربه‌فرد محوطه، بر اهمیت ساختار بزرگ موسوم به دارالاماره تأکید کرد؛ بنایی با پلان منظم، برج‌های مدور، ایوان مرکزی، و اتاق‌هایی با پوشش طاق و تویزه، که شواهدی از کارکردهای اداری، مسکونی و احتمالاً مذهبی در سده‌های نخستین دوران اسلامی را به نمایش می‌گذارد.

به گفتۀ او، وجود چنین ساختارهایی در دل دشت‌ آزادگان، بیانگر حضور نهادهای قدرتمند محلی و الگویی از تمرکز قدرت در فضاهای شهری پیرامونی است.

محوطه باستانی جُلیعه اُمِّ‌الدِّبِس در حاشیه تپه‌ماهورهای ماسه‌سنگی و در مرز جغرافیایی بین جلگه آبرفتی و تلماسه‌های روان قرار گرفته و به دلیل موقعیت خاص خود، در معرض تهدیدهای ژئومورفولوژیکی نظیر فرسایش بادی و دفن تدریجی قرار دارد. در بخش‌های جنوبی این محوطه، چند نمونه گور به شکل استودان شناسایی شده و در بخش شرقی آن نیز گورستانی پراکنده قرار دارد که بر اساس شواهد اولیه، می‌تواند به جوامع مسلمان و غیرمسلمان منطقه نسبت داده شود.

این محوطه در چهارچوب پروژه بررسی باستان‌شناسی حوزه آبریز غرب کرخه، به سرپرستی لقمان احمدزاده شوهانی مورد ارزیابی قرار گرفته و مستندنگاری شده است. بررسی‌های این پروژه نشان داده‌اند که جُلیعه اُمِّ‌الدِّبِس نه‌تنها از نظر داده‌های معماری و استقراری، بلکه از منظر مطالعات چشم‌انداز فرهنگی و پویایی‌های جمعیتی دوره‌های متأخر تاریخی نیز اهمیت فراوانی دارد.

با توجه به ظرفیت‌های این محوطه، بازدید رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری را می‌توان گامی مهم در راستای برنامه‌ریزی‌های آتی برای مستندسازی، حفاظت و اجرای پروژه‌های باستان‌شناسی هدفمند در دشت اُمِّ‌الدِّبِس دانست.

انتهای پیام/